Som kjent bele det 21.9.2023 skrive under ei samarbeidsavtala mellom oss og Rauma historielag om det som i avtala heiter «Rauma bygdebok for Kors, Hen og Grytten sogn». Planen er at bokverket skal bestå av fem bind, eitt for Isfjorden, to for Grytten hovudsokn og eitt for Kors sokn. I tillegg skal det gjevast ut eit registerbind for å finne fram i verket.
På denne bloggen nyttar eg Bygdebok Rauma som samleomgrep, og ev. førebels bindtittel når eg skriv om enkelte område.
Slike bøker blir oftast skrivne etter ein nokså fast disposisjon:
– Innleiing
– Gardshistoria
– «Slektshistoria»
Innleiinga vil bli trykt i første bindet. I kvart av dei etterfølgjande binda kjem så stoffet ordna i kapittel med det eg kallar hovudgardane (namne- eller matrikkelgardane) som kapittelskilje.
Eg har sett slektshistorie i hermeteikn, fordi det er eigentleg ikkje slektshistorie i ordets korrekte tyding ein finn i slike bokverk. Det er meir eller mindre eit historisk befolkningsregister for området bokverket dekkjer. Der finn ein namn, relasjonar (familie- med meir) og bustader (gardar, plassar, bustadhus) folket har budd på, normal frå midten av 1600-talet til trykketidspunkt. I Bygdebok Rauma er hovuddelen av dette registeret under arbeid av oss, utført av Ole Martin Sørumgård, gjennom samarbeidsavtala.
Men kva er (blir) så gardshistoria i Bygdebok Rauma? Det er det nok for tidleg å bestemme i detalj, men eg har ein del tankar eg legg til grunn i arbeidet framover. For det første, innleiinga vil bli trykt i første bindet. I kvart av dei etterfølgjande binda kjem så stoffet ordna i kapittel med det eg kallar hovudgardane (namne- eller matrikkelgardane) som kapittelskilje.
Tidlegare i prosessen har det vore drøfta om ein skal legge opp til eit slag «grendehistorier», ei forteljing som tek for seg eit større område enn ein gard, sjølv om han har mange bruk. I Lesjabøkene skreiv eg slike innleiingar, som etter grundige drøftingar med bygdeboknemnda vart samanfallande med dei skulekretsane som var i kommunen fram til like etter krigen (døme Lyftingmo). Desse ‘grendene’ følgde ein nokså streng disposisjon; dei same temaa er behandla i alle samen, med litt avvikande omfang for nokre grender (t.d. er det lagt litt meir vekt på turismen under omtalen av Bjorli-grenda).
Men det er altså gardshistoria som er det temaet eg føler eit relativt tungt ansvar for, og det kjem eg tilbake til i neste innlegg